Warszawskie stowarzyszenia i fundacje! Macie pytania prawne, formalne, księgowe? Odpowiemy na nie. (22) 828 91 23 ・ scwo@warszawa.ngo.pl ・ 9:00-17:00. Więcej informacji >
Menu Na skróty
Nowelizacja ustawy o pożytku wprowadziła obowiązek uchwalania Programów Współpracy przez organy administracji rządowej. Przepis obowiązuje od 9 listopada 2015 roku. Pierwszy Program Współpracy w Warszawie został uchwalony 31 sierpnia 2004 roku.
Co to jest Program Współpracy?
O Programie Współpracy
Jest to dokument programowy, określający zasady polityki realizowanej przez organ administracji publicznej wobec sektora pozarządowego. Przyjmowanie rocznych Programów Współpracy z organizacjami pozarządowymi jest, zgodnie z przepisami Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, obowiązkiem każdej jednostki samorządu terytorialnego (art. 5a ust 1). Ponadto samorządy mogą przyjmować (nieobligatoryjnie) programy wieloletnie.
Program Współpracy w samorządach jest uchwałą organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego (np. rady miasta, gminy, powiatu, sejmiku wojewódzkiego) – podstawowym dokumentem, który opisuje zasady współpracy pomiędzy władzami samorządowymi a działającymi na danym terenie organizacjami pozarządowymi.
Przepisy wymagają (art. 5a ust 1), aby przed uchwaleniem Program Współpracy był konsultowany z organizacjami pozarządowymi. Wprowadzając ustawowy obowiązek konsultowania Programu Współpracy, do ustawy wpisano, że sposób tych konsultacji musi być opisany w przyjmowanym przez radę dokumencie (art. 5a ust 4 pkt 10).
Rady Działalności Pożytku Publicznego
Innym wymogiem, który również ma wpływ na powstawanie programu współpracy jest możliwość tworzenia Rad Działalności Pożytku Publicznego. W przypadku istnienia takiej Rady w województwie, powiecie lub gminie Program Współpracy musi być obowiązkowo przez nią zaopiniowany.
Opinia Rady Działalności Pożytku Publicznego musi zostać dołączona i przedstawiona organowi uchwalającemu Program Współpracy. Przepis obowiązuje od 9 listopada 2015 r.
Przepisy wymagają, by Roczny Program Współpracy był uchwalony do 30 listopada roku poprzedzającego okres obowiązywania programu (art. 5a ust.1). Oznacza to, że prace nad Programem należy zaplanować tak, aby korespondował on z pracami nad budżetem samorządu. Program Współpracy powinien stanowić wytyczną przy opracowywaniu budżetu, a nawet zawierać konkretne kwoty, które dany samorząd chce w następnym roku przeznaczyć na realizację zadań publicznych przez organizacje pozarządowe.
Ustawa przewiduje także co Program Współpracy powinien zawierać. W Rocznym Programie Współpracy muszą się znaleźć następujące elementy (art. 5a ust 4.):
- Cel główny i cele szczegółowe,
- Zasady współpracy,
- Zakres przedmiotowy,
- Formy współpracy,
- Priorytetowe zadania publiczne,
- Okres realizacji Programu,
- Sposób realizacji Programu,
- Wysokość środków planowanych na realizację Programu,
- Sposób oceny realizacji Programu,
- Informację o sposobie tworzenia Programu oraz o przebiegu konsultacji,
- Tryb powoływania i zasady działania komisji konkursowych do opiniowania ofert w otwartych konkursach ofert.
Zasady tworzenia Programów współpracy
W 2004 r. ówczesne Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej opracowało dokument „Zasady tworzenia Programu Współpracy jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi oraz z podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie”. Sformułowano nim m.in. podstawowe zasady dotyczące tworzenia Programów Współpracy administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi. Po nowelizacji Ustawy w 2010 r. zasady te nadal zachowują aktualność, z jedną poprawką: tworzenie Programu Współpracy musi być efektem współpracy administracji z organizacjami (a nie jedynie „powinno”).
Warto zaznaczyć
Najlepiej gdy Program Współpracy jest tworzony wspólnie przez władze lokalne i sektor pozarządowy. Dotyczy on organizacji pozarządowych w ogóle, a nie wyłącznie organizacji pożytku publicznego.
Na podstawie art. 5a ustawy o działalności pożytku publicznego organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwala Roczny Program Współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust 3 ustawy. Oznacza to, że Program Współpracy będzie dotyczył wielu typów podmiotów:
- Organizacji pozarządowych;
- Osób prawnych i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;
- Stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego;
- Spółdzielni socjalnych;
- Spółek akcyjnych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz klubów sportowych będących spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 stycznia 1996 o kulturze fizycznej o ile nie działają one w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.
Program Współpracy ma charakter obligatoryjny
Dla jednostek samorządu terytorialnego (gmin, powiatów i województw) uchwalenie Rocznego Programu Współpracy do 30 listopada roku poprzedzającego okres obowiązywania Programu jest obowiązkiem. Brak takiego Programu może być zaskarżony do sądu administracyjnego, ponadto naraża władze samorządowe na zarzuty dotyczące lekceważenia sektora obywatelskiego oraz łamania obowiązującego prawa.
Proces
Proces budowania Programu Współpracy musi być efektem współpracy dwóch podmiotów: właściwej jednostki samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych działających na jej obszarze
Najważniejszą zasadą tworzenia Programów Współpracy jest obowiązek ich konsultacji z organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust.3 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (art. 5a ust 1). Obowiązujące przepisy kładą na ten element bardzo duży nacisk. Opis sposobu przeprowadzenia konsultacji jest obligatoryjnym elementem samego Programu przyjmowanego przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego (art. 5a ust 4 pkt 10).
W przypadku istnienia Rady Działalności Pożytku Publicznego na szczeblu danej jednostki samorządowej, Program Współpracy musi być także obowiązkowo zaopiniowany przez taką Radę. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że najbardziej pożądaną sytuacją, świadczącą o dojrzałości współpracy pomiędzy samorządem a organizacjami, jest wspólne tworzenie Programu przez władze lokalne i sektor pozarządowy.
Różnorodne formy współpracy, a nie jedynie zlecanie zadań
Ilość form współpracy pomiędzy administracją samorządową a organizacjami jest bardzo duża. Są to zarówno te formy, które opisano w art. 5 ustawy, jak i wiele innych – wypracowanych w różnych samorządach w przeciągu ostatnich lat. Istotnymi elementami Rocznego Programu Współpracy jest jego zakres przedmiotowy, priorytetowe zadania publiczne, które mają być realizowane poprzez zlecenie organizacjom oraz wysokość środków przeznaczonych na ich realizację.
Jednak Program Współpracy, oprócz podstawowych parametrów współpracy finansowej, musi odnosić się do form współpracy zawartych w art. 5 ust 2 ustawy, który to przepis opisuje również wiele niematerialnych możliwości kooperacji. Które z nich zostaną wybrane do realizacji oraz czy katalog zawarty w przepisach zostanie poszerzony o inne formy współpracy, powinno być przedmiotem dyskusji prowadzonej na etapie konsultowania Programu z lokalnymi organizacjami pozarządowymi.
Priorytetowe zadania publiczne w Warszawie (2024)
Priorytetowe zadania publiczne w zakresie współpracy Miasta z organizacjami pozarządowymi w 2024 roku określone są na podstawie zapisów znajdujących się w Strategii #Warszawa2030, w Programie Rozwoju Współpracy do 2025 r. i w innych dokumentach strategicznych, w dokumentach wykonawczych do nich oraz w programach przyjętych zgodnie z odrębnymi przepisami.
Priorytetowe zadania publiczne wskazane do realizacji w rocznym programie współpracy w 2024 roku:
1) wspólne wypracowywanie założeń do ogłoszeń konkursowych w ramach prac komisji dialogu społecznego;
2) wzmacnianie działań promocyjnych prowadzonych konsultacji;
3) kontynuowanie i rozwój prowadzonej polityki lokalowej, w tym m.in. edukacja i wymiana dobrych praktyk między dzielnicami.
Roczne Programy Współpracy m.st. Warszawa z organizacjami od 2004 r.
Poniższe pliki zawierają roczne Programy współpracy m.st. Warszawy z organizacjami pozarządowymi: w 2024 roku i w latach poprzednich (kliknij by pobrać)
O SCWO
Pełna oferta i aktualności SCWO: warszawa.ngo.pl/scwo.
Skorzystaj z SCWO, także jeśli masz pytanie dotyczące zakładania lub prowadzenia organizacji pozarządowych, szukasz sali na działania swojej organizacji lub ciekawych szkoleń dla NGO:
🔈 warszawa.ngo.pl/scwo
☎ (22) 828 91 23
✉ scwo@warszawa.ngo.pl
Bądź na bieżąco ➡ fb.com/warszawa.ngo.
Projekt Stołeczne Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych współfinansuje m.st. Warszawa.
