Warszawa - ngo.pl

Dostępność

Zgodnie z art. 9 Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych dostępność to umożliwienie osobom niepełnosprawnym samodzielnego funkcjonowania i pełnego udziału we wszystkich sferach życia. To podjęcie odpowiednich działań w celu zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami, na równi z innymi osobami, dostępu do środowiska fizycznego, środków transportu, informacji i komunikacji, w tym technologii i systemów informacyjno-komunikacyjnych, a także do innych urządzeń i usług, powszechnie dostępnych lub powszechnie zapewnianych, zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich. Działania te, obejmujące rozpoznanie i eliminację przeszkód i barier w zakresie dostępności, stosuje się między innymi do:

• dróg, środków transportu oraz innych urządzeń wewnętrznych i zewnętrznych, budynków, w tym szkół, mieszkań, instytucji zapewniających opiekę medyczną i miejsc pracy;
• informacji, komunikacji i innych usług, w tym usług elektronicznych i służb ratowniczych.

Ustawa o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (dalej stosujemy skrót UZD) określa warunki dla dostępności: architektonicznej, cyfrowej oraz informacyjno-komunikacyjnej. Powinna być ona zapewniona co najmniej w zakresie określonym przez minimalne wymagania, o których mowa w art. 6 UZD i być wynikiem uniwersalnego projektowania albo racjonalnego usprawnienia.

Osoba ze szczególnymi potrzebami, czyli dla kogo dostępność?

Zgodnie z UZD osoba ze szczególnymi potrzebami to osoba, która ze względu na swoje cechy zewnętrzne lub wewnętrzne, albo ze względu na okoliczności, w których się znajduje, musi podjąć dodatkowe działania lub zastosować dodatkowe środki w celu przezwyciężenia bariery, aby uczestniczyć w różnych sferach życia na równi z innymi osobami.

Osoby ze szczególnymi potrzebami to w szczególności osoby:

• na wózkach inwalidzkich, poruszające się o kulach, o ograniczonej możliwości poruszania się,
• niewidome i niedowidzące,
• głuche i słabosłyszące,
• głuchoniewidome,
• z niepełnosprawnością intelektualną i doświadczające choroby psychicznej,
• starsze i osłabione chorobami,
• kobiety w ciąży
• z małymi dziećmi, w tym z wózkami dziecięcymi,
• mające trudności w komunikowaniu się z otoczeniem (także z rozumieniem języka pisanego albo mówionego),
• o nietypowym wzroście (w tym również dzieci),
• z ciężkim lub nieporęcznym bagażem, towarem.

Proponowana definicja ma zastosowanie zarówno do potrzeb czasowych, jak i trwałych.

Wniosek jest jasny: dostępność dotyczy nas wszystkich. Należy odrzucić przekonanie, że „takich osób u nas nie ma”, „takie osoby nie korzystają z naszej usługi”. Należy zakładać, że odbiorcy działań są różnorodni i mają różne potrzeby, a realizatorzy działań mają konkretne obowiązki, by odpowiedzieć na te potrzeby.

Uniwersalne projektowanie

Uniwersalne projektowanie to, zgodnie z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, projektowanie produktów, środowiska, programów i usług w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania.

Racjonalne usprawnienie

Racjonalne usprawnienie to, zgodnie z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, konieczne i odpowiednie zmiany i dostosowania w celu zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami możliwości korzystania z wszelkich praw człowieka i podstawowych wolności oraz ich realizacji na równi z innymi osobami. Usprawnienia nie powinny nakładać nieproporcjonalnego lub nadmiernego obciążenia. Powinny być wprowadzane, jeśli jest to potrzebne w konkretnym przypadku.

Dostęp alternatywny

Dostęp alternatywny to rozwiązanie, które pozwala skorzystać z przestrzeni czy usługi, ale w sposób nierówny z innymi uczestnikami. Najczęściej wymaga angażowania dodatkowych osób, które pomagają osobie ze szczególnymi potrzebami dostać się do budynku lub skorzystać z oferty.

Zgodnie z art 7. UZD dostęp alternatywny może być stosowany tylko w przypadku, gdy podmiot publiczny nie jest w stanie, w szczególności ze względów technicznych lub prawnych, zapewnić dostępności osobie ze szczególnymi potrzebami w zakresie, o którym mowa w art. 6 pkt 1 i 3.

Dostęp alternatywny polega w szczególności na:

1. zapewnieniu osobie ze szczególnymi potrzebami wsparcia innej osoby lub
2. zapewnieniu wsparcia technicznego osobie ze szczególnymi potrzebami, w tym z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, lub
3. wprowadzeniu takiej organizacji podmiotu publicznego, która umożliwi realizację potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, w zakresie niezbędnym dla tych osób.

Ważna data

Pomimo, że ustawa jest z 19 lipca 2019 r., to zawierała okresy przejściowe wejścia w życie dla części zapisów. Dla organizacji pozarządowych szczególnie ważna jest data 6 września 2021. Od tego dnia:

• podmioty publiczne, które zlecają realizację zadań publicznych, muszą w umowie ze zleceniobiorcą określić warunki zapewniania dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami.

Ponadto od 6 września 2021 r.:

• dostęp alternatywny jest traktowany już tylko jako sytuacja WYJĄTKOWA;
• osoby ze szczególnymi potrzebami mogą korzystać z procedury skargowej, która przewiduje: informację o braku dostępności, wniosek i skargę na brak dostępności.

Artykuł 4

Z punktu widzenia wymagań wobec organizacji pozarządowych realizujących zlecone zadania publiczne istotny jest artykuł 4 UZD.

Ten artykuł wskazuje, że podmiot publiczny zapewniając dostępność musi:

• stosować uniwersalne projektowanie lub racjonalne usprawnienie (art. 4 ust 1). Te dwa kierunki zapewniania dostępności są wskazane jako podstawowe;
• podejmować działania mające na celu uwzględnianie potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami w planowanej i prowadzonej przez podmiot działalności oraz usuwanie barier, a także zapobieganie ich powstawaniu (art 4. ust 2);
• przy zlecaniu lub powierzaniu zadania publicznego organizacjom pozarządowym określić w treści umowy warunki służące zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w zakresie tych zadań publicznych lub zamówień publicznych, z uwzględnieniem minimalnych wymagań, o których mowa w art. 6 (art 4. ust 3).

Biorąc pod uwagę, że:

• zlecanie zadań organizacjom pozarządowym to jest obszar planowanej i prowadzonej przez podmiot publiczny działalności,
• organizacje pozarządowe w imieniu podmiotów publicznych realizują część zadań publicznych,
• zapewnienie dostępności jest obowiązkiem podmiotu publicznego, który przekłada się na organizacje pozarządowe realizujące działania ze środków publicznych,

to podmiot publiczny musi w związku z tym określić warunki zapewnienia dostępności dla każdego zadania publicznego i bezwzględnie wymagać ich realizacji.

Artykuł 5

Ten artykuł wzmacnia zapisy art. 4. Stanowi, że: „Przedsiębiorcy oraz organizacje pozarządowe, o których mowa w art.3 ust. 2 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2019 r. poz. 688, 1570, 2020, z 2020 r. poz. 284), dążą w prowadzonej działalności do zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami”.

Mówi też, że podmioty inne niż podmiot publiczny, czyli m.in. organizacje pozarządowe, są zobowiązane do zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w zakresie określonym w umowie z podmiotem publicznym.

Artykuł 6

Za każdym razem, gdy mówimy o zapewnieniu dostępności zadania, powinniśmy wziąć pod uwagę co najmniej minimalne wymagania dla dostępności architektonicznej, informacyjno-komunikacyjnej i cyfrowej w zakresach adekwatnych do prowadzonych działań.

Wymagania te trzeba uwzględnić w kontekście zakresu realizowanego zadania publicznego.

Minimalne wymagania określone są w art. 6 ustawy o zapewnianiu dostępności. W III części poradnika omawiamy każdy z punktów artykułu 6.

W sytuacji, gdy w umowie zawarty jest ogólny zapis o obowiązku zapewniania dostępności zgodnie z przepisami prawa, zastosowanie mają wszystkie wymagania ustawowe adekwatnie do zakresu prowadzonych w zadaniu działań. Przystępując do złożenia oferty, zwróć uwagę na zapisy ogłoszenia konkursowego – wymagania dotyczące zapewnienia dostępności mogą być różnie sformułowane.

Pamiętaj, że podmiot publiczny będzie wymagał spełnienia co najmniej warunków minimalnych określonych w UZD. Kalkulując koszty realizacji zadania, zawsze przeanalizuj koszty zapewnienia wymaganej dostępności i ujmij je w kosztorysie zadania. Zapewnienie dostępności to także element podlegający kontroli i weryfikacji przy rozliczeniu dotacji.

Zobacz film: Zapewnianie dostępności przez NGO przy realizacji zadań publicznych (25.11.2021)

Nagranie webinaru na temat zapewniania dostępności przez NGO przy realizacji zadań publicznych, zrealizowane przez Warszawską Akademię Dostępności.

Zgodnie z art. 6 UZD, w zakresie dostępności architektonicznej minimalne wymagania to:

• zapewnienie wolnych od barier poziomych i pionowych przestrzeni komunikacyjnych budynków;
• instalacja urządzeń lub zastosowanie w budynku środków technicznych i rozwiązań architektonicznych, które umożliwiają dostęp do wszystkich pomieszczeń, z wyłączeniem pomieszczeń technicznych;
• zapewnienie informacji na temat rozkładu pomieszczeń w budynku, co najmniej w sposób wizualny i dotykowy lub głosowy;
• zapewnienie wstępu do budynku osobie korzystającej z psa asystującego;
• zapewnienie osobom ze szczególnymi potrzebami możliwości ewakuacji lub ich uratowania w inny sposób.

Bez barier w przestrzeniach komunikacyjnych poziomych i pionowych w budynkach

Wymagania określone w ustawie są funkcjonalne. Wskazują na to, że osoby ze szczególnymi potrzebami powinny móc skorzystać z oferty. Powinny dostać się, najlepiej samodzielnie i na równi z innymi, do miejsca realizacji zadania.

Barierami w przestrzeniach komunikacyjnych w budynku i w drodze do budynku mogą być między innymi:

• brak windy, pochylni, podnośnika – jeżeli potrzebne jest dotarcie na inną kondygnację niż poziom wejścia,
• brak poręczy przy schodach lub poręcz tylko po jednej stronie,
• progi powyżej 2 cm,
• zbyt wąskie drzwi wejściowe lub drzwi do pomieszczeń,
• szklane powierzchnie drzwi bez oznaczeń,
• zastawione korytarze,
• zbyt miękka wykładzina,
• wysoka wycieraczka.

Pomieszczenia w budynkach i zainstalowane sprzęty

Powinieneś zapewnić możliwość dostępu do wszystkich pomieszczeń w budynku, które są istotne dla realizacji zadania publicznego.

Najważniejszymi pomieszczeniami z punktu widzenia odbiorcy zadania są te, w których załatwia swoją sprawę, korzysta z oferty.

Przeanalizuj drogę odbiorcy zadania i sposoby przemieszczenia się tam, gdzie realizujesz zadanie.

Czy odbiorca Twoich działań samodzielnie i na równi z innymi dostanie się do miejsca realizacji zadania, na przykład do sali, gdzie odbywają się warsztaty, szkolenie lub spotkanie konsultacyjne?

W zależności od charakteru danego zadania pomieszczeniami, które powinny być dostępne, będą na przykład:

• sala, w której realizujesz warsztaty, porady, szkolenia, wykład, pokaz teatralny lub filmowy, zawody, zajęcia świetlicowe;
• toaleta – sprawdź, czy w miejscu, w którym realizujesz zadanie droga dojścia do toalety i sama toaleta są dostępne;
• punkt obsługi/sekretariat/kasa/recepcja – sprawdź, na jakiej wysokości jest blat. Czy osoba z niskorosłością lub poruszająca się na wózku będzie mogła załatwić sprawę samodzielnie?;
• szatnia;
• widownia, trybuny dla widzów;
• punkt/stoisko informacyjne.

Informacja na temat rozkładu pomieszczeń w budynku

W umowie możesz zostać zobowiązany do zapewnienia informacji o rozkładzie pomieszczeń w budynku, w którym realizujesz zadanie publiczne co najmniej w sposób wizualny i głosowy lub dotykowy.

Oznacza to, że osoby ze szczególnymi potrzebami, wchodząc do budynku, gdzie realizujesz zadanie publiczne, powinny otrzymać informacje o rozkładzie pomieszczeń. W praktyce chodzi o to, by odbiorca łatwo zdobył informację, gdzie należy się kierować i w jaki sposób może tam dotrzeć.

Informacje możesz dostarczyć na przykład poprzez:

• opis na stronie internetowej,
• informacje wizualne możliwe do uzyskania po wejściu do budynku, na przykład w formie tablic informacyjnych,
• pracowników, wolontariuszy, którzy będą udzielać informacji po wejściu do budynku.

Informacja wizualna

Jeśli prowadzisz działania w niewielkim budynku, wystarczą tabliczki na wejściach do pomieszczeń.

Jeśli natomiast prowadzisz działania w dużych obiektach, powinieneś zapewnić informacje kierunkowe. Mogą to być na przykład plany budynku albo tabliczki wskazujące drogę do sali.

Pamiętaj, by zadbać o:

• odpowiednią czcionkę i jej wielkość,
• kontrastowość informacji,
• umieszczenie tabliczek z informacjami na odpowiedniej wysokości,
• odpowiednie oświetlenie tabliczek z informacjami.

Informacja dotykowa

Ta informacja jest szczególnie ważna dla osób z niepełnosprawnością wzroku.

Informacja dotykowa to na przykład:

• plany tyflograficzne (jako wyposażenie obiektu lub jako dotykowe wypukłe plany drukowane na papierze),
• ścieżki dotykowe,
• oznaczenia dotykowe (na przykład w brajlu) przy wejściach do pomieszczeń i/lub na poręczach schodów.

Te wszystkie rozwiązania pomagają pozyskać informacje o tym, jak wygląda rozkład budynku, żeby można było dotrzeć do istotnych pomieszczeń.

Odnalezienie dotykowych rozwiązań jest trudne. Możesz dołączyć do nich na przykład znaczniki dźwiękowe (system nawigacyjno-informacyjny), które pomogą osobie z niepełnosprawnością wzroku dotrzeć do planu dotykowego (tyflograficznego) lub do konkretnych pomieszczeń.

Niektóre systemy znaczników pozwalają dodać opis miejsca. Opis ten wpisuje się na stronie internetowej lub w aplikacji i może być odsłuchany przez osoby niewidome jako audiodeskrypcja.

Przeanalizuj, jakie faktycznie w danym przypadku rozwiązanie będzie miało zastosowanie: w szczególności jeśli chcesz zaprosić kogoś jednorazowo do konkretnych pomieszczeń w budynku, a nie informować o całym obiekcie.

Informacja głosowa

Informacji głosowej w budynku może udzielać zatrudniony pracownik lub wolontariusz, który poprowadzi uczestników w dane miejsce.

Informację głosową możesz zapewnić także korzystając z nowych technologii, na przykład poprzez instalację znaczników dźwiękowych z dostępem do opisu słownego przestrzeni. Możesz też zamieścić na stronie internetowej nagraną informację z opisem przestrzeni i drogami dojścia.

Psy asystujące

Musisz zapewnić wstęp do budynku osobie korzystającej z psa asystującego.

Osoby korzystające z Twojej oferty nie mogą być zatrzymane z powodu psa asystującego i niewpuszczone na miejsce realizacji zadania.

Wszystkich pracowników organizacji, wolontariuszy i pracowników ochrony powinieneś przeszkolić, jak należy się zachowywać, gdy pojawi się osoba z psem asystującym. Szczególnie ważne jest, aby osoby pracujące w strefie wejścia wiedziały o obowiązujących przepisach prawa.

Psa asystującego rozpoznasz po uprzęży z napisem „pies asystujący” lub „pies przewodnik”.

Osoba z psem asystującym powinna mieć przy sobie certyfikat potwierdzający status psa i aktualne zaświadczenie o szczepieniach. Pies asystujący może chodzić bez smyczy i nie musi nosić kagańca.

Są różne rodzaje psów asystujących. Są to: psy przewodniki osoby niewidomej, psy asystenci osoby z niepełnosprawnością ruchową, psy sygnalizujące atak choroby albo psy sygnalizujące osobie niesłyszącej.

Ewakuacja

Kolejny obowiązek to zapewnienie osobom ze szczególnymi potrzebami możliwości ewakuacji lub ich uratowania w inny sposób. Aby zrealizować ten wymóg, ważne jest:

• określenie zasad ewakuacji, osób ze szczególnymi potrzebami z obiektu;
• wyposażenie obiektu, na przykład w windy przeciwpożarowe, wyznaczone miejsca oczekiwania w odrębnych strefach pożarowych;
• sprzęt przeznaczony do ewakuacji, taki jak krzesełka ewakuacyjne, maty ewakuacyjne;
• szkolenia z postępowania na wypadek ewakuacji.

Realizując zadanie publiczne, musisz co najmniej:

• zapoznać się z zasadami ewakuacji, w tym ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami;
• wypracować zasady (jeśli ich nie ma) ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami;
• przekazać instrukcję / poinstruować osoby ze szczególnymi potrzebami o zasadach ewakuacji.

W wypadku zadań realizowanych w plenerze, szczególnie pamiętaj o tym, by:

• zapewnić równe i utwardzone nawierzchnie – tak, by wszystkie ścieżki komunikacyjne (w tym do mobilnych toalet i stoisk) były dostępne;
• zapewnić toaletę dostępną dla osób z niepełnosprawnościami;
• zapewnić stoły, których wysokość pod blatem pozwala na podjechanie osobie na wózku (min. 67 cm);
• zapewnić miejsca parkingowe dla osób z niepełnosprawnościami;
• opracować instrukcję dotyczącą ewakuacji i przekazać ją obsłudze wydarzenia;
• zapewnić różne rodzaje ławek i krzeseł, czyli miejsc do odpoczynku. Wśród nich powinny znaleźć się ławki/krzesła z podłokietnikami i oparciem. Warto część z tych ławek/krzeseł ustawić w zacienionym miejscu.

Pomocne linki i dokumenty

Poniżej przedstawiamy linki do dokumentów i nagrań webinarów, które omawiają szerzej temat dostępności architektonicznej:

• Standardy dostępności architektonicznej dla m.st. Warszawy znajdziesz na stronie miasta pod linkiem dostępność architektoniczna;
• Poradnik zbierający wszystkie informacje dotyczące projektowania bez barier znajdziesz w Poradnik Włącznik. Projektowanie bez barier;
• Poradniki Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej znajdziesz na stronie ministerstwa w zakładce Poradniki i wskazówki5;
• Nagranie webinaru znajdziesz na TUS projektowanie uniwersalne kontekst ustawowy;
• Informacje o minimalnych wymaganiach znajdziesz w zakładce Minimalne wymagania ustawowe architektoniczne;
• Wiele cennych definicji i praktycznych wskazówek znajdziesz na stronie ABC Dostępności, Fundacja Integracja;
• Nagrania webinarów na temat dostępności architektonicznej znajdziesz na You Tube Warszawska Akademia Dostępności;
• Nagranie webinaru na temat wymogów dostępności wobec NGO w zakresie dostępności architektonicznej.

Zgodnie z artykułem 6 pkt 3 UZD, dostępność informacyjno-komunikacyjną zapewniasz, gdy:

• zapewnisz obsługę z wykorzystaniem środków wspierających komunikowanie się, o których mowa w art. 3 pkt 5 Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (UJM) (Dz. U. 2017 r. poz. 1824) lub przez wykorzystanie zdalnego dostępu online do usługi tłumacza przez strony internetowe i aplikacje;
• zainstalujesz urządzenia lub inne środki techniczne do obsługi osób słabosłyszących, w szczególności pętlę indukcyjną, systemy FM lub urządzenia oparte o inne technologie, których celem jest wspomaganie słyszenia;
• zapewnisz na stronie internetowej informację o zadaniu/ofercie w postaci elektronicznego pliku zawierającego tekst odczytywalny maszynowo, nagrania treści w polskim języku migowym oraz informacji w tekście łatwym do czytania i rozumienia;
• zapewnisz, na wniosek osoby ze szczególnymi potrzebami, komunikację w formie określonej w tym wniosku.

Dostępność informacyjno-komunikacyjna to przede wszystkim zapewnienie odpowiedniej obsługi i usług w taki sposób, by osoba, która korzysta z Twojej oferty, mogła załatwić swoją sprawę samodzielnie i na równi z innymi.

To także, jak sama nazwa wskazuje, zapewnienie odpowiedniej dostępności informacji oraz komunikacji. Zgodnie z zasadami projektowania uniwersalnego powinieneś zawsze przewidzieć co najmniej dwa kanały komunikacji, a im więcej – tym lepiej.

Miejsca, w których szczególnie powinieneś zadbać o zapewnienie dostępności informacyjno-komunikacyjnej to:

• strona internetowa – to tutaj odbiorca działania szuka informacji kontaktowych oraz informacji o tym, jak może załatwić swoją sprawę, na przykład jak skorzystać z poradnictwa, albo jaką ofertę ma organizacja. To przez stronę internetową wypełni formularz, skorzysta z czatu albo nawiąże połączenie z tłumaczem migowym;
• punkt obsługi, recepcja, punkt informacyjny – tutaj odbiorca zadania uzyskuje istotne informacje, może spytać o to, jak załatwić sprawę;
• pomieszczenie, w którym zapewniamy komfortową obsługę – najczęściej to wyciszony, dobrze oświetlony pokój, w którym nikt się nie kręci i w którym można porozmawiać i załatwić sprawę w relacji jeden do jednego.

O dostępności informacyjno-komunikacyjnej powinieneś myśleć także w związku z działaniami promocyjnymi oraz przy okazji organizowania wydarzeń. Za każdym razem przeanalizuj, czy i dla kogo konkretne rozwiązanie będzie potrzebne.

Zapoznaj się z Wytycznymi zapewniania dostępności informacyjno-komunikacyjnej dla Urzędu m.st. Warszawy.

Środki wspierające komunikowanie się

W zależności od tego, co jest zawarte w umowie na realizację zadania publicznego, Twoja organizacja może mieć obowiązek zapewnić środki wspierające komunikowanie się osobom głuchym i głuchoniewidomym.

Zgodnie z UJM art. 3 pkt 5 środki wspierające komunikowanie się to:

• korzystanie z poczty elektronicznej,
• przesyłanie wiadomości tekstowych, w tym z wykorzystaniem wiadomości SMS, MMS lub komunikatorów internetowych (rozmowa na czacie),
• komunikowanie się audiowizualne (wideo rozmowy), w tym wykorzystujące komunikatory internetowe,
• przesyłanie faksów,
• publikowanie informacji na stronach internetowych, spełniających standardy dostępności cyfrowej.

Obsługa w języku migowym

W zależności od tego, co jest zawarte w umowie na realizację zadania publicznego, możesz mieć obowiązek zapewnić obsługę głuchych w języku migowym. Może to być polski język migowy (PJM) lub system językowo-migowy (SJM). Należy przy tym wiedzieć, że Głusi komunikują się najczęściej w ich naturalnym języku, czyli polskim języku migowym i ten język należy wybierać w pierwszej kolejności.

Ponadto Głusi często nie znają języka polskiego. W wielu sytuacjach zapewnienie dostępu przez e-mail lub SMS może być niewystarczające. W takich sytuacjach, w zależności od tego, co jest zawarte w umowie na realizację zadania publicznego, możesz mieć obowiązek zapewnić obsługę w języku migowym.

Szczególnie ważne abyś zapewnił obsługę tłumacza języka migowego w tych zadaniach, które związane są z poradnictwem, konsultacjami w różnych zakresach dla mieszkańców albo organizacji pozarządowych. Wśród odbiorców ich działań mogą się bowiem zdarzyć osoby głuche.

W innych przypadkach pytaj o oczekiwania odbiorców i wtedy - jeśli trzeba - zapewnij taką usługę.

Jeśli działania kierujesz do osób głuchych, sytuacja jest oczywista. W tym przypadku zawsze zapewniaj tłumaczenie na PJM oraz przygotuj zaproszenie w PJM.

Obsługę w języku migowym możesz zapewnić poprzez:

• zamówienie tłumacza na konkretne działanie;
• zatrudnienie pracownika ze znajomością języka migowego i posługującego się nim biegle;
• zakontraktowanie pakietu godzin u tłumacza i ustalenie z nim warunków współpracy (w jakich godzinach i w jaki sposób – na miejscu / online – może być dostępny);
• zakup abonamentu na tłumacza online.

Systemy wspierające słyszenie

Organizacja, która realizuje zadanie publiczne, ma obowiązek zapewnić osobom słabosłyszącym, a dokładniej użytkownikom aparatów słuchowych (są to bardzo często osoby starsze) lub implantów, możliwość skomunikowania się. Ustawa wskazuje jako rozwiązanie systemy wspierające słyszenie, na przykład pętlę indukcyjną, systemy FM, systemy oparte na technologii IR, Bluetooth.

Nie oznacza to, że zawsze i w każdym miejscu realizacji zadania musisz zapewnić takie rozwiązania. Jeżeli miejsca realizacji zadań zapewniają komfort słyszenia, na przykład jest tam ciche pomieszczenie albo w pomieszczeniu nie odbywają się inne rozmowy, to nie jest konieczne zapewnianie rozwiązań technicznych. Warto zapewnić systemy wspierające słyszenie, gdy w miejscu realizacji jest na przykład więcej rozmawiających osób, hałas, pogłos.

Szczególnie ważne będzie zapewnienie obsługi z wykorzystaniem systemów wspierających słyszenie w działaniach polegających na:

• udzielaniu porad, konsultacji w różnych zakresach dla mieszkańców,
• obsłudze mieszkańców w sekretariacie czy recepcji,
• organizacji szkoleń, warsztatów, spotkań, konferencji czy koncertów w salach wyposażonych w systemy wspomagające słyszenie,
• działaniach dla osób starszych.

W innych przypadkach należy zaplanować sposób, w jaki rozpoznasz potrzeby odbiorców, zadania w tym zakresie i przewidzieć, jak odpowiesz na te potrzeby.

Jeśli działania kierujesz do osób starszych, a wśród nich znajduje się najwięcej użytkowników aparatów słuchowych i implantów, sytuacja wydaje się oczywista. W tym przypadku zapewnij pętlę indukcyjną lub inny system wspierający słyszenie.

Obsługę z wykorzystaniem systemów możesz zapewnić poprzez:

• zakup odpowiedniego dla Twoich potrzeb systemu. Rekomendowane rozwiązanie, ze względu na uniwersalność, to pętla indukcyjna. Są różne rodzaje pętli indukcyjnych oraz różne systemy wspierające słyszenie. Warto przeanalizować i określić, gdzie i jak obsługujesz odbiorców zadania i od tego uzależnić zakup sprzętu;
• wspólny zakup sprzętu przez kilka organizacji i wypożyczanie go sobie nawzajem. W tym przypadku zadbaj o przeszkolenie osób obsługujących system, aby umiały go zainstalować i obsłużyć;
• umożliwienie podłączenia się osobie słabosłyszącej z własnym systemem FM do nagłośnienia lub skorzystania z systemu opartego o technologię Bluetooth.

Informacja o działaniu (stałej ofercie)

Podmiot publiczny musi informować o tym, co robi i jak z jego oferty skorzystać.

Zgodnie z UZD podmiot publiczny musi opublikować na swojej stronie internetowej informacje o zakresie swojej działalności i dodatkowo udostępnić ją na dwa sposoby – jako nagranie treści w polskim języku migowym oraz informację w tekście łatwym do czytania i zrozumienia (Easy-To-Read skrót: ETR).

Wymaganie to jest kierowane wprost do podmiotów publicznych, ale może również zostać sformułowane w ogłoszeniu konkursowym jako niezbędne przy realizacji zadania publicznego. Zwłaszcza może dotyczyć to konkursów na duże, wieloletnie, stałe zadania, na przykład prowadzenie świetlicy pozaszkolnej, świadczenie usług w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia, prowadzenie schroniska dla osób z kryzysie bezdomności, hospicjum, czy środowiskowego domu samopomocy.

Aby spełnić ten obowiązek:

• przygotuj krótką, konkretną informację o Twojej organizacji, o jej misji i działalności w kontekście realizowanego zadania publicznego. Informacja powinna być zawsze aktualna. Dlatego nie umieszczaj w niej danych, które mogą się szybko zdezaktualizować, na przykład imion i nazwisk pracowników, adresu;
• zadbaj o to, aby treść była zamieszczona na stronie internetowej, a jeśli jest umieszczana w pliku, to aby dokument był dostępny cyfrowo. Tylko wtedy osoby korzystające z technologii wspomagających, na przykład osoby z niepełnosprawnością wzroku, będą mogły odczytać treści bez problemu;
• nagraj przygotowaną informację w PJM. Możesz zlecić to zadanie Głuchym albo tłumaczom języka migowego;
• przygotuj samodzielnie albo zleć specjalistom opracowanie informacji w ETR.

Zbiór wszystkich zasad dotyczących przygotowania tekstu w ETR znajdziesz w publikacji „Informacja dla wszystkich”. Są to Europejskie standardy przygotowania tekstu łatwego do czytania i zrozumienia. Polska wersja językowa została wydana staraniem Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych oraz Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną.

Więcej wskazówek o przygotowaniu informacji o zakresie działania oraz o tworzeniu tekstów łatwych do czytania i zrozumienia (ETR) znajdziesz w linku Wytyczne zapewniania dostępności informacyjno-komunikacyjnej dla Urzędu m.st. Warszawy

Zobacz film: "Prosto i prościej – czy w Polsce wszyscy rozumieją po polsku?”

Webinar Warszawskiej Akademii Dostępności „Prosto i prościej – czy w Polsce wszyscy rozumieją po polsku?”

Komunikacja na wniosek

Zapewnienie komunikacji na wniosek oznacza w praktyce, że Twoja organizacja pozarządowa, która realizuje zadanie publiczne, powinna być przygotowana, aby elastycznie reagować wobec osób ze szczególnymi potrzebami, które zawnioskują o konkretną formę komunikacji, na przykład pisanie SMS-ów, zamiast dzwonienia.

Jest to szczególnie ważne, gdy realizujesz zadanie publiczne, w którym przewidziany jest udział uczestników i ich obsługa.

Osoba ze szczególnymi potrzebami ma prawo wnioskować o każdą formę komunikacji. I to może być wyzwanie dla organizacji. Osoby ze szczególnymi potrzebami mogą wnioskować na przykład o uwzględnienie w komunikacji alternatywnych sposób komunikowania się (AAC), brajla, polskiego języka migowego, sposobów komunikowania się osób głuchoniewidomych (SKOGN).

Przypominamy: Ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (dalej w skrócie UDC) nakłada wprost obowiązki na wybrane organizacje pozarządowe. Są to organizacje działające na rzecz:

• ochrony i promocji zdrowia,
• osób z niepełnosprawnościami,
• seniorów.

Organizacje te muszą przestrzegać ustawy, jeśli posiadają stronę internetową lub aplikację mobilną.

Obowiązki w zakresie dostępności cyfrowej będą miały także te organizacje pozarządowe, które do realizacji zadania publicznego wykorzystują stronę internetową i publikują na niej treści.

Wymagania zapewnienia dostępności cyfrowej są szczegółowo określone w załączniku do ustawy o dostępności cyfrowej.

Odnoszą się one do standardu WCAG (z ang. Web Content Accessibility Guidelines) w wersji 2.1, na poziomie AA. Standard opisuje rozwiązania funkcjonalne poprzez kryteria sukcesu.

Pomocnym może być Standard dostępności cyfrowej Urzędu m. st. Warszawy, w którym szczegółowo rozpisano poszczególne wymagania załącznika do ustawy. W szczególności warto zwrócić uwagę na załącznik D, gdzie opisano wymagania dla poszczególnych kryteriów sukcesu oraz załącznik B, gdzie opisano wymagania dostępności dokumentów cyfrowych, multimediów oraz treści publikowanych na stronach internetowych.

Strona internetowa

Aby strona była zgodna z UDC, musisz spełnić wymagania określone w załączniku do ustawy poprzez zapewnienie jej funkcjonalności, kompatybilności, postrzegalności i zrozumiałości.

Należy również pamiętać, aby wszystkie treści publikować w sposób dostępny zarówno na stronach internetowych, jak i w social mediach, o ile są wykorzystywane do realizacji lub w związku z zadaniem publicznym.

Deklaracja dostępności

UDC mówi o obowiązku publikacji deklaracji dostępności dla podmiotów wskazanych w ustawie. Większość organizacji pozarządowych nie jest objęta wprost tym obowiązkiem. Jednak podmiot publiczny zlecając zadanie publiczne może tego wymagać. Jeżeli strona internetowa jest stroną organizacji i wykorzystanie strony jest istotne w realizacji zadania publicznego, wtedy deklaracja dostępności takiej strony powinna być również publikowana.

Warto wiedzieć, że osoby ze szczególnymi potrzebami przyzwyczają się do szukania informacji o dostępności właśnie w tym miejscu.

Warunki związane z publikacją deklaracji dostępności są określone szczegółowo w wytycznych Ministerstwa. Znajdziesz tutaj opis sposobu tworzenia deklaracji, wzorcową deklarację dostępności oraz łącze do wymagań technicznych.

Deklaracja dostępności musi być opublikowana w kodzie strony, zawierać odpowiednie znaczniki, opisywać dostępność architektoniczną, opisywać dostępność informacyjno-komunikacyjną, wskazać osobę do kontaktów w sytuacji, gdy treści, jakie publikujemy lub elementy na stronie są niedostępne.

Link do deklaracji powinien być łatwy do odnalezienia. To wprost wynika z UDC (art. 10).

Najlepszym miejscem do zamieszczenia linku do deklaracji jest stopka strony internetowej. Dokładnie tam, gdzie są publikowane dane kontaktowe, polityka prywatności itd.

Istnieją także strony i narzędzia służące do tworzenia deklaracji dostępności (tzw. generatory), na przykład Generator deklaracji dostępności lub Lepszy web Generator dostępności. Pomagają one w przygotowaniu deklaracji, w tym w zapewnieniu jej zgodności z wymaganiami technicznymi.

Dostępne treści i materiały

Jeśli w ramach realizacji zadania przygotowujesz i publikujesz treści, dokumenty, zdjęcia i grafiki, multimedia, musisz:

• dla treści – zadbać o strukturę, na przykład nagłówki;
• dla dokumentów do pobrania ze strony – zapewnić dostępny format dokumentów (uważaj na PDF, ten format nie zawsze gwarantuje dostępność);
• dla grafik i zdjęć – dodać do zdjęć i grafik teksty alternatywne;
• dla multimediów – dodać napisy dla niesłyszących i audiodeskrypcję dla niewidomych.

Jeśli do realizacji zadania wykorzystujesz media społecznościowe, także tam musisz zapewnić dostępność treści i multimediów.

Pamiętaj!

Nie każda platforma do spotkań online jest dostępna cyfrowo. O dostępne platformy cyfrowe pytaj ekspertów od dostępności oraz osoby z niepełnosprawnością. Aktualizuj tę informację, bo zdarza się, że platformy zmieniają swoje funkcje i wpływa to lepiej lub gorzej na dostępność platform.

Dobrą praktyką przy organizacji spotkań online będzie opracowanie i udostępnienie pisemnej instrukcji korzystania z platformy i przetłumaczenie komunikatów (dotyczących na przykład dołączenia do spotkania z kamerą lub bez kamery) z języka angielskiego na język polski.

Od czego zacząć wdrażanie dostępności?

Wiele organizacji pozarządowych pyta, jak mają sobie poradzić z tymi wymogami.

Najważniejsze to: nie panikuj!

Zacznij od spokojnej analizy tego, co już zapewniasz. Być może pod pewnymi względami Twoja organizacja i jej działania są już dostępne, a jeszcze o tym nie wiesz, ponieważ wcześniej się nad tym nie zastanawiałeś.

Zacznij od analizy stanu dostępności swojej DZIAŁALNOŚCI.

Odpowiedz na pytania:

• gdzie będziesz realizować działania?
• czy miejsce, w którym organizujesz działanie (albo będziesz je prowadzić w konkretnym projekcie) jest dostępne architektonicznie?

To może być siedziba Twojej organizacji albo inne miejsce, z którym współpracujesz lub które wynajmujesz.

Jeśli nie wiesz, czy dane miejsce jest dostępne architektonicznie, możesz to sprawdzić dokonując samooceny albo z udziałem ekspertów.

Możesz wykorzystać do tego listy sprawdzające do rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 4 marca 2021 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakie muszą spełniać podmioty dokonujące certyfikacji dostępności, wzoru wniosku o wydanie certyfikatu dostępności oraz wzoru certyfikatu. Znajdują się one w zakładce Certyfikacja dostępności.

Pewność na temat dostępności danego miejsca i możliwych do zastosowania rozwiązań architektonicznych (na przykład instalacji urządzeń) możesz zyskać po ocenie ekspertów od dostępności architektonicznej. Jeśli dzielisz z kimś siedzibę, warto podzielić koszty takiej oceny i dostosowania pomiędzy organizacje.

Jak zweryfikować, czy zapewniamy dostępność architektoniczną zgodnie z koncepcją projektowania uniwersalnego?

Najprościej można to zrobić, analizując sytuacje:

1. jeśli do miejsca, w którym realizujesz działania, każda osoba – w tym różni użytkownicy na wózkach – wchodzi tym samym wejściem i może dostać się do każdego pomieszczenia bez większych problemów, oznacza to, że mamy do czynienia z projektowaniem uniwersalnym;
2. jeśli do miejsca, w którym realizujesz działania, tym samym wejściem nie może wejść każda osoba, ale wejdzie do budynku i sali innym wejściem (z boku, od tyłu), oznacza to, że mamy do czynienia z racjonalnym usprawnieniem. Takie wejście także będzie można uznać za dostępne architektonicznie;
3. jeśli do miejsca, w którym realizujesz działania, część osób nie ma żadnej szansy się dostać i musisz przeorganizować swoją działalność poprzez na przykład zorganizowanie spotkania w innym miejscu, oznacza to, że mamy do czynienia z dostępem alternatywnym;
4. jeśli do miejsca, w którym realizujesz działania, ze względu na istniejące bariery architektoniczne część osób ze szczególnymi potrzebami będzie mogła się dostać tylko i wyłącznie przy wsparciu drugiej osoby albo osób, oznacza to, że miejsce jest niedostępne architektonicznie.

Jak informować o dostępności architektonicznej?

Gdy już zidentyfikowałeś usprawnienia i rozwiązania architektoniczne dla osób ze szczególnymi potrzebami i/lub bariery, koniecznie o tym poinformuj.

Opisz na czym polegają utrudnienia oraz jakie rozwiązanie alternatywne zostało przewidziane i wdrożone.

Informacja „miejsce dostępne architektoniczne” jest niewystarczająca. Koniecznie opisz dokładniej przestrzeń i jej dostępność. Uczestnik ze szczególnymi potrzebami uniknie rozczarowań na miejscu, jeśli zaproponowane rozwiązania nie odpowiadają indywidualnym potrzebom. W rzetelnym opisie mogą pomóc Ci wspomniane wyżej listy sprawdzające.

Gdzie informować o dostępności architektonicznej miejsca?

Na stronie internetowej w miejscu widocznym i łatwym do odnalezienia przez użytkownika:

• w deklaracji dostępności (ten element może być wymagany do realizacji zadania),
• w zakładce „O nas” (jeśli ją masz),
• w zakładce „Dostępność” (jeśli ją masz),
• w mediach społecznościowych,
• w zaproszeniach na wydarzenie lub do udziału w działaniach projektowych.

Konsekwencje braku dostępności architektonicznej

Nawet jeśli miejsce, w którym prowadzisz działania, jest trudno dostępne architektonicznie lub w ogóle nie jest dostępne – o dotację w otwartym konkursie ofert możesz starać się zawsze.

Pamiętaj jednak, że wskazanie realizacji działań w niedostępnym miejscu może sprawić, że Twoja oferta będzie nie do zaakceptowania przez podmiot publiczny.

Co możesz zrobić, żeby być bardziej dostępnym i zwiększyć swoje szanse na dotację?

• Zmienić miejsce realizacji działań na dostępne.
• Dostosować miejsce realizacji działań, o ile jest to możliwe.
• Przeorganizować działalność (o ile to możliwe) i realizować działanie częściowo w innym, dostępnym miejscu lub wykorzystując rozwiązania techniczne, na przykład dostęp online. Możliwe jest również zapewnienie wsparcia osoby trzeciej (dostęp alternatywny).
• Jeśli nie możesz tego zrobić, opisz dokładnie występujące bariery i uzasadnij z jakich przyczyn nie możesz zapewnić dostępności. Wskaż, jak zamierzasz zapewnić dostęp alternatywny.

Asysta

Przy realizacji zadań, szczególnie organizacji wydarzeń, dobrą praktyką jest zapewnienie asysty dla osób z niepełnosprawnościami.

W dotarciu do miejsca i dostaniu się do każdego pomieszczenia warto zapewnić wsparcie szczególnie dla osób z niepełnosprawnością ruchu i wzroku. W przypadku wydarzeń plenerowych, masowych warto oznaczyć asystentów, żeby byli łatwo rozpoznawalni przez osoby ze szczególnymi potrzebami.

Asysta sprawdzi się również podczas wydarzeń (na przykład warsztatów) organizowanych dla osób z niepełnosprawnością intelektualną czy w spektrum autyzmu.

Pytanie o potrzeby

Wiele osób waha się, czy wypada pytać o potrzeby w zakresie dostępności, czy to nie jest wykluczające. Uspokajamy: nie tylko wypada, ale warto, a też czasem po prostu należy zapytać o potrzeby.

Osoby ze szczególnymi potrzebami chwalą sobie sytuacje, gdy pyta się ich o zapewnienie tłumaczenia na język migowy, asysty, pętli indukcyjnej. Jest to pierwszy sygnał, jaki możesz wysłać do potencjalnych odbiorców o Twojej gotowości do zapewnienia im komfortowej obsługi.

Z drugiej strony, powinieneś pytać, ponieważ daje to Tobie możliwość rozsądnego planowania i wydatkowania środków publicznych, zwłaszcza wtedy, gdy masz ich ograniczoną ilość.

Kompetentny, otwarty człowiek

Wiele badań i doświadczeń różnych organizacji zajmujących się dostępnością wskazuje na to, że dla uczestnika wydarzeń najważniejszy jest człowiek, z którym się spotyka, który go obsługuje. Który traktuje go podmiotowo.

Wiele razy zdarza się, że organizacje mają wszelkie możliwe rozwiązania zapewniające dostępność, ale pracownicy nie wiedzą, jak obsłużyć osoby z niepełnosprawnościami, nie wiedzą, jakie rozwiązania dostępnościowe są w ich instytucji, budynku, tym bardziej – jak ma ich użyć odbiorca z niepełnosprawnością.

Systemy płatności i rezerwacji

Niestety, większość funkcjonujących systemów płatności online jest aktualnie niedostępna cyfrowo. Jeśli Ty albo Twoi partnerzy w projekcie korzystacie z takich platform i odsyłacie do nich odbiorców swoich działań – sprawdźcie, czy są one dostępne cyfrowo. Jeśli system płatności/rezerwacji jest niedostępny cyfrowo, podaj:

• kontakt do osoby, która przyjmuje rezerwacje. Pamiętaj, by podać minimum telefon i mail. Dobrą praktyką jest wskazanie możliwości kontaktowania się przez SMS;
• dane do przelewu tradycyjnego.

Pisanie oferty

Pierwszym krokiem w myśleniu o zapewnieniu dostępności przy realizacji zadań publicznych powinna być rzetelna analiza dostępności architektonicznej, strony internetowej, treści na stronie internetowej, oferty, obsługi i komunikacji realizowanej przez Twoją organizację.

Zachęcamy Cię do przeanalizowania:

• czy nie wykluczasz osób ze szczególnymi potrzebami ze swojej działalności? Zidentyfikuj bariery – spisz je i o nich poinformuj na stronie internetowej;
• czy włączasz osoby ze szczególnymi potrzebami w swoją działalność? Zidentyfikuj rozwiązania, które już masz – spisz je i o nich poinformuj na stronie internetowej.

Jest to ważne, szczególnie gdy Twoja organizacja będzie starać się o dotacje ze środków publicznych. Wówczas Twoja organizacja będzie zobligowana do spełnienia co najmniej minimalnych wymagań z art. 6 UZD. Pamiętaj, że podmiot publiczny może określić szczegółowe wymagania zapewniania dostępności w ogłoszeniu konkursowym. Może również, w szczególności w konkursach na różnorodne projekty, oczekiwać od oferentów szczegółowego opisania sposobu zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w ramach zadania.

Pytanie nr 1: Czy pod każdym filmikiem mam wrzucać napisy dla niesłyszących?

Wszelkie materiały filmowe, które realizujesz w ramach zleconego zadania publicznego ze środków publicznych powinny być dostępne z napisami dla niesłyszących.

Pytanie nr 2: Działamy w lokalu, który jest niedostępny architektonicznie. Jak możemy zrealizować obowiązki wynikające z ustawy o zapewnianiu dostępności?

Jeśli chcesz realizować zadania publiczne, prawdopodobnie będziesz musiał zmienić lokal na dostępny albo – jeśli chcesz pozostać w siedzibie – przenieść działania w ramach zadania w dostępne miejsce.

Pytanie nr 3: Jeśli organizujemy wydarzenie w trudno dostępnym miejscu, to czy nasza organizacja może w ogóle wnioskować o grant na to wydarzenie w niedostępnej przestrzeni?

Może, ale musi liczyć się z tym, że może nie otrzymać dotacji. Warto pamiętać, że w tym samym konkursie o te same środki będą starały się inne organizacje pozarządowe. Większe szanse na zdobycie dotacji mogą mieć te organizacje, które zapewnią dostępność swoich działań, czyli m.in zadbają o dostępność architektoniczną.

Pytanie nr 4: Nie stać nas na dostosowanie naszego lokalu do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Słyszeliśmy o możliwości zapewnienia dostępności alternatywnej. Co to jest? Na czym polega?

W sytuacji występowania barier architektonicznych i braku możliwości ich usunięcia w lokalu zaplanowanym do realizacji zadania, organizacja pozarządowa powinna szczegółowo uzasadnić sytuację w ofercie. Ponadto organizacja pozarządowa powinna opisać zaplanowane rozwiązania zapewniające dostęp alternatywny do usług, produktów, które będą świadczone w ramach zadania. Przez dostęp alternatywny można rozumieć w szczególności zmianę organizacji realizacji zadania (na przykład zaplanowanie spotkania w miejscu dostępnym architektonicznie), wsparcie innej osoby, wykorzystanie rozwiązań technologicznych. Uzasadnienie powinno też wyjaśniać, skąd wynika niemożliwość przeniesienia działania w inne, dostępne architektonicznie miejsce. Warto pamiętać, że dostęp alternatywny można stosować tylko w uzasadnionych przypadkach.

Według art. 7 ust. 2 ustawy dostęp alternatywny polega w szczególności na:

a. zapewnieniu osobie ze szczególnymi potrzebami wsparcia innej osoby lub

b. zapewnieniu wsparcia technicznego osobie ze szczególnymi potrzebami, w tym z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, lub

c. wprowadzeniu takiej organizacji podmiotu publicznego, która umożliwi realizację potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, w niezbędnym zakresie dla tych osób.

Równocześnie jednak należy pamiętać, że podmiot publiczny jest zobowiązany przepisami prawa wymagać zapewniania dostępności architektonicznej w ramach realizowanego zadania. Brak zapewniania dostępności może skutkować złożeniem skargi przez osobę ze szczególnymi potrzebami i prowadzeniem postępowań administracyjnych przez PFRON wobec podmiotu publicznego udzielającego dotacji.

Pytanie nr 5: Nasze stowarzyszenie prowadzi swoje działania w lokalu miejskim, który nie jest dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Czy musimy przeprowadzić remont? Na czyj koszt?

W sytuacji, gdy organizacja wskazuje miejsce realizacji zadania, to po stronie organizacji leży obowiązek realizacji zadania w miejscu dostępnym architektonicznie. Również w sytuacji, gdy miałby to być lokal miejski.

W wypadku, gdy miejsce realizacji zadania jest określane przez podmiot publiczny – po stronie podmiotu publicznego jest obowiązek zapewnienia dostępności architektonicznej.

W Warszawie można rozliczyć w czynszu koszty poniesione na dostosowanie wynajmowanego lokalu do potrzeb osób z niepełnosprawnościami lub starszych.

Pytanie nr 6: Nasze stowarzyszenie prowadzi teatr alternatywny. Nie mamy własnej siedziby, występujemy w wynajmowanych salach. Czy to na nas spoczywa obowiązek zapewnienia dostępności czy na właścicielu lokalu?

O ile podmiot publiczny nie wskazał konkretnego miejsca realizacji zadania, to na organizacji pozarządowej realizującej zadanie publiczne spoczywa obowiązek wskazania miejsca realizacji zadania, które będzie spełniało minimalne wymagania dostępności architektonicznej.

W sytuacji, gdy nie będzie możliwości udostępnienia miejsca, rekomenduje się zmianę miejsca realizacji zadania na miejsce dostępne.

Pytanie nr 7: Działalność Towarzystwa to organizowanie koncertów chóru. W moim odczuciu już sama istota naszej działalności nie jest dostępna, bo jaki byłby sens zapewniania tłumacza migowego albo symultanicznej audiodeskrypcji na koncercie? Czy zatem istota naszej działalności powoduje, że mamy mniejsze szanse na uzyskanie grantu? Czy też pewne zapisy dotyczące dostępności komunikacyjnej nie będą nas dotyczyć?

Koncert chóru może nie być wydarzeniem, które zainteresuje wiele osób głuchych, ale osoby niewidome już tak. Koncert chóru raczej nie wymaga audiodeskrypcji, nie jest to też rozwiązanie określone jako wymagane dla zapewniania dostępności w wypadku wydarzenia na żywo czy transmisji online.

Należy jednak pamiętać o innych aspektach zapewniania dostępności. Warto sobie zadać pytanie, kogo chcemy i możemy zaprosić na nasze wydarzenie i wypisać to, co już mamy dostępne (na przykład miejsce dostępne architektonicznie będzie dostępne dla osób z niepełnosprawnością ruchu), a co może warto zapewnić (na przykład pętlę indukcyjną dla osób niedosłyszących). Należy również pamiętać o zapewnieniu dostępności przy promocji wydarzenia, ewentualnych kontaktach i udzielaniu informacji uczestnikom wydarzenia.

Jeśli Państwa Towarzystwo chce się starać o dotację ze środków publicznych, na pewno musi pomyśleć o zapewnieniu dostępności informacyjno-komunikacyjnej oraz architektonicznej.

W wypadku prowadzenia promocji wydarzenia kanałami cyfrowymi należy również zadbać o dostępność cyfrową.

Pytanie nr 8: Prowadzimy punkt porad prawnych. Wśród naszych beneficjentów zdarzają się osoby niedosłyszące lub głuche. Czy mamy zatrudnić tłumacza języka migowego?

Tak, należy zapewnić usprawnienie usługi poprzez zakontraktowanie tłumacza języka migowego. W przypadku takiej działalności warto rozważyć zakup pakietu godzinowego usługi tłumacza języka migowego online lub udostępniać usługę stacjonarnie na wniosek, po zgłoszeniu zapotrzebowania.

Informacja o dostępnych poradach prawnych mogłaby zostać również przygotowana (nagrana) w polskim języku migowym i udostępniana mieszkańcom w ramach działań promocyjnych.

Pytanie nr 9: Jesteśmy klubem sportowym. Wśród uczestników naszych zajęć nie ma osób z niepełnosprawnościami. Czy także musimy zadbać o dostępność naszej oferty?

Jeśli z analizy wynika, że wśród uczestników organizowanych przez klub zajęć rzeczywiście nie było osób z niepełnosprawnościami i nie są one potencjalnie zainteresowane ofertą klubu, warto tę informację podać w ofercie konkursowej. Należy jednak pamiętać, że ustawy o dostępności mówią nie tylko o osobach z niepełnosprawnościami i że nie każdą niepełnosprawność widać.

Równocześnie należy pamiętać, że w wypadku oferty skierowanej do dzieci lub gdy organizowane są zawody z udziałem publiczności, jak najbardziej wśród odbiorców mogą być osoby ze szczególnymi potrzebami. Z tego powodu działania informacyjne/promocyjne, komunikacja i miejsca organizacji wydarzeń powinny spełniać ustawowe wymogi dostępności.

Pytanie nr 10: Nasza fundacja prowadzi teatr. Realizujemy przedstawienia dla dorosłych i dzieci. Nie możemy przeprowadzić remontu naszej siedziby, jednak – gdy wśród widzów zdarzają się osoby z niepełnosprawnościami – jesteśmy w stanie zapewnić im dostęp do przedstawienia. Często jednak potrzeba taka jest nam komunikowana w ostatniej chwili, co dezorganizuje nam pracę. Jak uniknąć takich sytuacji? Czy możemy – na przykład przy rezerwacji miejsc – pytać o to, czy osoba ma niepełnosprawności?

Przede wszystkim należy odbiorców informować już na etapie promowania przedstawień. Oczywiście, że można i należy pytać, na przykład przy rezerwacji, ale nie tyle o niepełnosprawność, co o potrzeby odbiorców naszych działań, czyli na przykład o potrzebę wsparcia w dotarciu do miejsca realizacji przedstawienia ze względu na istniejące bariery architektoniczne.

Pytanie nr 11: Deklaracja dostępności strony www – gdzie przebiega granica między stroną częściowo zgodną z ustawą o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych a stroną niezgodną? Tworzymy deklaracje dla naszych stron, bazując na samoocenie, ale nie wiem, czy istnieją jakieś wspólne dla wszystkich kryteria oceny.

Takich kryteriów nie ma. Jednak dość łatwo wskazać, kiedy strona internetowa nie jest zgodna z ustawą. Dzieje się tak, gdy :

• system nawigacji (menu, wyszukiwarka itp.) nie jest cyfrowo dostępny,
• narzędzia do kontaktu (formularz kontaktowy, adres email, numer telefonu itp.) nie są cyfrowo dostępne,
• dokumenty służące zaciąganiu zobowiązań prawnych albo finansowych nie są cyfrowo dostępne,
• deklaracja dostępności nie jest opublikowana zgodnie z ustawą, jeżeli jest wymagana. Jej zawartość jest określona w ustawie, a szczegóły merytoryczne i techniczne można znaleźć w dokumencie pt. „Warunki techniczne publikacji oraz struktura dokumentu elektronicznego Deklaracji Dostępności”

Dopiero po spełnieniu tych warunków można się zastanawiać, czy strona jest zgodna lub częściowo zgodna z ustawą.

Pytanie nr 12: Prowadzimy stronę internetową naszej fundacji – z podstawowymi informacjami o naszej organizacji, opisami naszych projektów i zaproszeniami na aktualnie organizowane wydarzenia. Co powinniśmy na niej zmienić, aby spełniała wymogi dostępności dla osób z niepełnosprawnościami i szczególnymi potrzebami?

Zachęcamy do przeczytania rozdziału na temat dostępności cyfrowej oraz rzetelnego przeanalizowania dostępności Państwa działalności. Informacje zebrane po analizie warto opublikować w miejscu, do którego łatwo dotrze osoba ze szczególnymi potrzebami.

Pytanie nr 13: Jesteśmy fundacją świadczącą usługi dla seniorów. Czasem realizujemy zadania zlecane przez samorząd. Nie jesteśmy w stanie sprostać wszystkim wymogom dotyczącym zapewnienia dostępności naszych działań. Czytaliśmy, że osoby ze szczególnymi potrzebami będą mogły się skarżyć, jeśli nasze działania nie będą dostępne. Czy to prawda? Jakie konsekwencje nam grożą?

Od 6 września 2021 osoby ze szczególnymi potrzebami mają prawo wnioskować o zapewnienie dostępności, a jeśli nie zostanie ona zapewniona, skarżyć się na jej brak.

Ponieważ nie ma praktyki i orzecznictwa w tym obszarze, trudno wiążąco na dzisiaj udzielić odpowiedzi na pytanie.

Pomocne linki ze strony Ministerstwa

• Dostępność cyfrowa – najczęściej zadawane pytania
• Pytania i odpowiedzi – dostępność – znajdziesz tutaj odpowiedzi na pytania dotyczące obowiązków w zakresie dostępności podmiotów publicznych i niepublicznych zawierających umowy na realizację zadań publicznych lub zamówień publicznych (art. 4 ust. 3 i art. 5).
• Sprawdź swoją wiedzę w zakresie dostępności. Skorzystaj z bezpłatnych quizów edukacyjnych.

O SCWO

Pełna oferta i aktualności SCWO: warszawa.ngo.pl/scwo.

Skorzystaj z SCWO, także jeśli masz pytanie dotyczące zakładania lub prowadzenia organizacji pozarządowych, szukasz sali na działania swojej organizacji lub ciekawych szkoleń dla NGO:
🔈 warszawa.ngo.pl/scwo
☎ (22) 828 91 23
✉ scwo@warszawa.ngo.pl

Bądź na bieżąco ➡ fb.com/warszawa.ngo.

Projekt Stołeczne Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych współfinansuje m.st. Warszawa.